આ સોમવારે પોસ્ટિંગ માટે નૈરોબી આવ્યા. નૈરોબી એટલે રિપબ્લિક ઓફ કેન્યાની રાજધાની. એક રીતે જોઈએ તો કેન્યા માત્ર પૂર્વ આફ્રિકા જ નહીં પરંતુ સમગ્ર આફ્રિકા ખંડનો એક મહત્વપૂર્ણ પડાવ છે. વર્ષો પહેલા આપણી ગુજરાતી પ્રજા ભારતમાંથી સ્થળાંતર કરીને પૂર્વ આફ્રિકામાં આવી ત્યારે તેમનો પ્રથમ અને મુખ્ય પડાવ હતો કેન્યાનું મોમ્બાસા બંદર. અંગ્રેજોએ જ્યારે મોમ્બાસાથી લઈને યુગાન્ડા સુધી રેલવે બનાવવાની શરૂઆત કરી ત્યારે કેટલાક લોકો તેમાં કામ કરવા અને બીજા કેટલાક લોકો ત્યાં વેપાર કરવા આવેલા. આ ગુજરાતી પ્રજા ત્યારથી લઈને આજે પણ અહીં વસવાટ કરી રહી છે અને સ્થાયી થઈ છે. ગુજરાતી ઉપરાંત પંજાબી અને બીજા કેટલાક લોકો પણ અહીં સ્થિત છે. કાઠીયાવાડી અને કચ્છી પ્રજા સાથે ગુજરાતથી આવેલા લોકોમાં બોહરા કોમ્યુનિટી પણ સામેલ છે.

નૈરોબીમાં આવતા જ પહેલો અનુભવ થાય કે અત્યારે જુલાઈમાં અહીં શિયાળો હોય છે. વિષુવવૃત્ત પર આવેલો હોવાથી આ દેશ સમશીતોષ્ણ આબોહવા ધરાવે છે એટલે અહીં વધારે ગરમી કે ઠંડી પડતી નથી. હાલમાં અહીંનું તાપમાન ૧૩ થી ૨૧ ડિગ્રી સેલ્સિયસ જેટલું ચાલી રહ્યું છે. પાતળા સ્વેટરની જરૂર પડે છે અને રાત્રે તો રજાઈ પણ ઓઢવી પડે. શહેર લીલુછમ છે અને રસ્તાઓ પણ સારા બનેલા છે. નૈરોબીનું આંતરરાષ્ટ્રીય હવાઈમથક આમ તો નાનું પરંતુ ઘણા દેશો સાથે કનેક્ટિવિટી ધરાવે છે અને આફ્રિકાના સૌથી વધારે કનેક્ટેડ દેશો પૈકી કેન્યા એક છે. એરપોર્ટથી શહેરમાં આવવા માટે એક્સપ્રેસ વે છે જે થોડા સમય પહેલા જ બન્યો છે. તેના પર ટોલ લેવાય છે. આપણે ત્યાં જેમ ફાસ્ટટેગ સિસ્ટમ છે તેવી જ રીતે અહીં એક્સપ્રેસવે પર પણ ઓટોમેટીક પૈસાની કપાત થઈ જાય તેવી વ્યવસ્થા છે. કેટલાક લોકોને કદાચ ખ્યાલ હશે કે કેન્યામાં જ સૌપ્રથમ એમ-પેસા નામની મોબાઇલ બેન્કિંગ સેવાની શરૂઆત થયેલી અને તે અહીં ખૂબ જ પ્રચલિત છે. એમ-પેસાનો ઉલ્લેખ તો આપણા પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ પણ કેટલીયવાર કરેલો છે. અહીંનું ચલણી નાણું કેન્યન શીલીંગ છે અને એક શીલિંગમાં સો સેન્ટ હોય છે. અત્યારે અહીંના સો શીલિંગ આપણા લગભગ સીતેર રૂપિયા જેટલું મૂલ્ય ધરાવે છે.

રસ્તા અને શહેર સાફ છે, અહીં તહીં કચરો અને પ્લાસ્ટિક ઉડતું દેખાતું નથી, લોકોને પણ હજુ જ્યાં ત્યાં કચરો ફેંકતા જોયા નથી. બહુ સમૃદ્ધ દેશ ન હોવાને કારણે ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને અન્ય બાબતોમાં તફાવત તો જોવા મળે. ક્યાંક ક્યાંક પતરા વાળી ઝોમ્પડીઓ પણ દેખાય. લોકોનો પહેરવેશ અને રહેણીકરણી પણ મધ્યમ વર્ગ અને ક્યારેક ગરીબ વર્ગ જેવી માલુમ થાય પરંતુ તેમના ચહેરા પર સ્મિત અછતું ન રહે, વિનમ્રતામાં ક્યાંય ઉણપ ન આવે, ભાગ્ય જ કોઈને ઊંચા અવાજે બોલતા સાંભળીએ અને રોજીંદા જીવનમાં લડાઈ ઝઘડા દેખાય નહિ. લોકો પણ ઘણાં વ્યવસ્થાપ્રિય હોય તેવું જણાય આવે છે કેમકે રસ્તા પર વાહન ચલાવતી વખતે એક લેનમાંથી બીજી લેનમાં જમ્પ કરતા નથી અને હોર્ન વગાડી વગાડીને અવાજનું પ્રદૂષણ ફેલાવતા નથી. એકબીજાને માર્ગ આપવાની વૃત્તિ પણ સ્પષ્ટ દેખાય છે.

કેન્યા એટલે આફ્રિકાની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા અને અત્યારે આર્થિક વૃદ્ધિ ખૂબ સારી રીતે થઈ રહી છે પરંતુ વિશ્વભરમાં મંડરાઈ રહેલા મંદીના વાદળો કેન્યા પરના આર્થિક વૃદ્ધિના સૂરજને ઝાંખો પાડે તો તેમાં નવાઈ નહીં. અહીંના લોકોની જીવનશૈલી અને સામાન્ય પગારધોરણ ભારતના સમાન્ય નાગરિકને મળતું આવે છે તેવું પહેલી નજરે જણાય છે. જોકે એકંદરે ભારતની સમૃદ્ધિ સાથે કેન્યાની સરખામણી તો ન જ થઈ શકે એટલે માળખાગત સુવિધાઓ તથા અન્ય કેટલીક સરકારી સવલતોની બાબતમાં ઘણીવાર થોડું ઘણું આઘા પાછું જોવા મળે છે. અત્યારે અહીં ચૂંટણીનો માહોલ છે અને નવમી ઓગસ્ટે સામાન્ય ચૂંટણી દ્વારા સરકારની પસંદગી થવાની છે. પ્રચાર જોશમાં ચાલે છે અને સરકારી વડા તરીકે રાષ્ટ્રપતિ અને તેના સહાયક તરીકે ઉપરાષ્ટ્રપતિના પદ માટે ખેરખાં ઉમેદવારો મેદાને પડ્યા છે. એવું કહેવાય રહ્યું છે કે ચૂંટણી જંગ બરાબર રસાકસીનો થવાનો છે જેનો થોડો ઘણો ચિતાર આપણે રાજકીય બાબતોમાં પડ્યા વિના કેન્યા ડાયરી મારફતે મેળવતા રહીશું.