પૂર્વ આફ્રિકાની વાત આવે, અને તેમાં પણ ખાસ કરીને કેન્યા, ટાન્ઝાનિયાની વાત આવે ત્યારે મસાઇ લોકોનો ઉલ્લેખ જરૂર થાય. મસાઇ સમુદાયના લોકો અહીંના સૌથી જુના રહેવાસી છે અને તેઓ જંગલોમાં રહે છે. તેમનું જીવન આજે પણ ઘણીખરી રીતે પ્રાચીન પરંપરાઓ અને રીતરિવાજોથી ભરપૂર છે. તેઓ આજે પણ એક સ્થળે સ્થાયી થવાને બદલે જંગલમાં વિચારતા રહેવાનું પસંદ કરે છે. મસાઇ લોકો ખાસ કરીને કેન્યાના અને ટાન્ઝાનિયાના એવા જંગલોમાં અને ઘાંસના મેદાનોમાં રહે છે જ્યાં પ્રાણીઓની સંખ્યા ઘણી વધારે છે. તેમનું જીવન પશુપાલન સાથે જોડાયેલું હોવાથી આવા ઘાંસના મેદાનોમાં જ તેમનું ગુજરાન ચાલે છે. તેઓ લાલ રંગની ચાદર ઓઢે છે, હાથમાં લાકડી કે ભાલા રાખે છે અને પાતળો તથા લાંબો બાંધો ધરાવે છે તે તેમની ખાસિયત છે. ઈન્ટરનેટ પર મસાઇ લખીને સર્ચ કરશો તો કોઈ વ્યક્તિ લાલ રંગની ચાદર લપેટીને ઘાંસના મેદાનમાં ગાય ચરાવતો જોવા મળશે. તેઓની એક બીજી ખાસિયત એ છે કે તેઓ ખુબ ઊંચા કુદકા મારે છે.
મસાઇ લોકોની સંખ્યા કેન્યામાં લગભગ ૧૧ લાખ જેટલી છે જયારે ટાન્ઝાનિયામાં તે આઠેક લાખની વસ્તી ધરાવે છે. તેઓની ભાષાને મા કહેવાય છે. તેમનામાં બહુપત્ની પ્રથા ચાલે છે અને ગાય તેમની સૌથી મોટી સંપત્તિ છે. જેટલી ગયો વધારે તેટલા તેઓ ધનવાન વધારે તેવું મનાય છે. તેઓ લડાયક બાંધો અને જીગર ધરાવે છે અને તેને કારણે જ ધીમે ધીમે તેઓએ પોતાના કબ્જા હેઠળનો વિસ્તાર વધાર્યો છે. મસાઇ લોકો એટલા બહાદુર હોય છે કે તેઓ આ વિસ્તારોમાં રહેતા સિંહ સાથે પણ બાથ ભીડી દે છે અને ભેગા મળીને સિંહને પણ મારી નાખે છે. ઈન્ટરનેટ પર સર્ચ કરવાથી મસાઇ લોકોનો સિંહનો શિકાર કરતો વિડિઓ પણ જોવા મળશે. જો કે તેઓ શિકાર ખાતર કે તેને વેચવા ખાતર સિંહને મારતાં નથી પરંતુ જો પોતાના જીવ પર આવે કે તેમની ગાય વગેરેને બચાવવા માટે જરૂર પડે તો ક્યારેક આવા મહાકાય પ્રાણીનો પણ શિકાર કરી દે છે.
મસાઇ મારા અને સેરેંગીતી નેશનલ પાર્કના વિસ્તારોમાં મસાઇ લોકો રહે છે અને એટલા માટે જ આંતરરાષ્ટ્રીય પર્યટકો તેમને ત્યાં મોટી સંખ્યામાં જુએ છે. આ પર્યટકોને તો એવું લાગે છે કે આખા કેન્યા અને ટાન્ઝાનિયામાં આવા મસાઇ લેવા લોકો જ રહેતા હશે. પરંતુ વાસ્તવમાં એવું નથી. આ બંને દેશોમાં મસાઇને બાદ કરતા બાકીના લોકો, ખાસ કરીને નાના મોટા શહેરોમાં રહેતા લોકો તો પેન્ટ-શર્ટ પહેરે છે અને દર રવિવારે ચર્ચ જાય છે. તેઓ અંગ્રેજી બોલે છે, અંગ્રેજીમાં ભણે છે અને સામાન્ય રીતે તેમની ભાષા સ્વાહિલી છે. કેન્યાની સ્વાહિલી થોડી મિશ્રિત અને ભ્રંશ છે જયારે ટાન્ઝાનિયાના લોકોની સ્વાહિલી ભાષા વધારે શુદ્ધ અને વિનમ્રતા વાળી ગણાય છે.
મસાઇ લોકોના સંસ્કારમાં આસપાસના વિસ્તારોમાંથી પણ કેટલાય રીતરિવાજો પ્રવેશ્યા છે જેમાં અમુક ઉંમરે લગ્ન કરવાની પ્રથા, સુન્નત પ્રથા વગેરે પણ જોવા મળે છે. સુન્નત પ્રથા કેન્યા અને ટાન્ઝાનિયાની બીજી કેટલીક પ્રજામાં પણ પ્રચલિત છે. કેન્યાના કેટલાક વિસ્તારમાં તો સ્ત્રીના જનનાંગોનું અંગછેદન પણ કરવામાં આવે છે. જો કે કાયદા દ્વારા તો આ કૃત્યને બધા કરવામાં આવ્યું છે પરંતુ પ્રથા તરીકે હજુ પણ તે પ્રવર્તે છે. કેન્યામાં જો કે બહુપત્નીપ્રથા તો કાયદાકીય રીતે વૈદ્ય, માન્ય છે. તેને કારણે ઘણા લોકોને એક કરતા વધારે પત્ની હોય છે અને બાળકો પણ ઘણા હોય છે. શહેરોમાં આ સ્થિતિ બદલાઈ રહી છે પરંતુ ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં આવી પ્રથા વધારે જોવા મળે છે. લગ્ન વિના બાળક ધરાવનારી યુવતીઓ પણ ઘણી છે અને તેમની કેટલીક તો શાળા કે કોલેજમાં પ્રેગ્નેટ થાય છે. અહીંના કાયદા અનુસાર અબોર્શન – ગર્ભપાત અવૈધ છે અને વળી અહીંની સામાજિક પ્રથા તથા ખ્રિસ્તી ધર્મની અસરને કારણે પણ લોકો ગર્ભપાત કરાવવાને બદલે બાળક રાખવાનું પસંદ કરે છે અને પરિણામે કુંવારી માતા બનનારી છોકરીઓ પણ સમાજમાં સમ્માનથી રહેતી મળે છે તે સારી વાત છે.